‘Zijn die Nederlandse militairen nu voor niets gestorven?’ Na de val van Kaboel, nu ruim een jaar geleden, is het niet de eerste keer dat de pers mij deze vraag stelt. De Taliban heeft gewonnen, de missie is mislukt, alles is weer terug bij het oude en dus rijst bij de media deze vraag. Niet omdat hij echt interessant is, maar omdat de persoonlijke emotie van militairen, de collectieve verbolgenheid van onze aan ernstige meningsobesitas lijdende maatschappij, kijkers en lezers oplevert.

De media overleeft niet meer op daadwerkelijk nieuws, maar op nieuws dat we willen lezen. Trending topics die laten zien dat een oorlog in de Oekraïne minder interessant is dan een WK in Qatar. Op een kampioenschap in een land dat zich er door die oorlog meer dan ooit tevoren van bewust is dat ze ons economische infuus zijn, berichten ze over reporters en ministers alsof zij de nieuwe verzetshelden zijn. Strijders die vooral herkenbaar zijn aan een one love armband en holle frases.  

‘De dood van al die arbeidsmigranten,’ vertelt Michael van Praag voor aanvang van het WK op Radio1, ‘is vreselijk, schandalig. Maar het getal van 6751 waar The Guardian over spreekt, klopt niet’. Schaamteloos, alsof ik naar Poetin luister die het aantal gesneuvelde Russische militairen omlaag bijstelt, luister ik naar hoe Van Praag de sterftecijfers nuanceert. Volgens officieel onderzoek uitgevoerd door de ILO, stierven in het jaar 2020 slechts 50 mensen. Een slordige 500 raakten ernstig en 37.000 licht gewond.

 Statistieken die de legendarische woorden van Liverpoolcoach Bill Shankly ineens tot een pijnlijke waarheid maken. 

‘Some people believe that football is not a matter of life and death. I’m very disappointed with that attitude. I can assure you it’s much, much more important than that.’

Vier jaar Nederlandse missie in Uruzgan tegenover tien jaar voorbereiden op een potje voetbal. Wederopbouw versus stadionbouw. Vierentwintig doden tegenover alles tussen de vijfhonderd (inmiddels erkend door Qatar) en zevenduizend.  

Van de Nederlandse wederopbouwprojecten in Afghanistan is na de val van Kaboel weinig overgebleven. Op diezelfde manier kun je je, bij gebrek aan voetbalclubs in het land, afvragen wat het lot van die prachtige stadions na ons vertrek zal zijn. Misschien dat, met een beetje geluk, op de lange termijn een toeristische trekpleister in de woestijn zullen zijn. Moderne piramides die, als het zoveelste historische voorbeeld van onze menselijke grootsheid, de oorlog in Oekraïne overschaduwen. Op de korte termijn, nu Messi eindelijk wereldkampioen is, rest ons een laatste persconferentie met de oude bondscoach. In Zeist mag hij dan de enige vraag beantwoorden die er nog toe doet. 

‘Louis. Denk je dat, nu we geen wereldkampioen geworden zijn, al die mensen hier voor niets gestorven zijn?’ 

Niels ®elen