Lieve Joyce,
Van de film A Bigger Splash die ik onlangs met Cristel bezocht, is me eigenlijk weinig meer bijgebleven dan de trailer van Monsieur Chocolat die in het voorprogramma vertoond werd. Ik weet niet of je de film al gezien hebt, maar het thema fascineert me om vele redenen. Aan de ene kant vanwege het thema discriminatie, aan de andere kant omdat de film eigenlijk handelt over bedrog. ‘Je suis chocolat’ betekent immers zoveel als: ik ben bedrogen.
Beide thema’s lijken immers groter dan dat ze zijn, Joyce. Ethisch gezien verwerpen wij ze, maar dat hangt toch vooral samen met het feit dat niemand van ons graag gezien wil worden als iemand die discrimineert of bedriegt. Zelf geloof ik daar niet zo in, natuurlijk zie ik mijzelf niet als een racist, maar ik besef heel goed dat mijn vermogen om bijvoorbeeld een onderscheid te kunnen maken tussen mooi en lelijk of vies en lekker onherroepelijk betekent dat ik discrimineer.
Noem mij een misantroop, maar over bedrog kan ik nog korter zijn. Al eeuwen bouwen we onze maatschappij op basis van bedrog. Of het nu gaat om persoonlijke relaties, sport, het geloof, de economie of de politiek. De basis is dat iemand een eigen belang heeft en dit zo goed mogelijk wil uitbuiten. De enige uitzondering hierop is denk ik de kunst, Joyce. Alleen in de kunst durven we de waarheid te laten zien omdat we kunst kunnen erkennen als abstract en we zo ons eigen bedrog dus heel even kunnen accepteren.
Ons leven is een circus, Joyce, een komedie waarin je de rol van hooggeëerd publiek danwel clown vervult. Clowns laten ons zien wat de waarde en kracht is van zelfspot. Ze maken een karikatuur van verdriet of beter, van ons eigen verdriet. Humor is niet onschuldig. Het besef dat anderen net zo ongelukkig kunnen zijn als wij stelt gerust en maakt ons diep van binnen – sadistisch als we zijn – gelukkig.
Monsieur Chocolat leert ons in dat opzicht vooral dat het met clowns misgaat zodra ze zichzelf te serieus nemen. Het moment waarop ze zo trots zijn op wat ze hebben bereikt, zo sterk in zichzelf geloven dat ze gemakkelijk beledigd kunnen worden. Het zijn de hofnarren die de rol van koning zo vaak gespeeld hebben dat ze geloven dat ze het zelf geworden zijn. Je herkent ze eenvoudig, Joyce, aan de manier waarop ze neerkijken op hun ooit hooggeëerde publiek. Erdogan, Trump, Wilders, Poetin, Berlusconi, om er maar eens een paar te noemen, prijken hoog op het prachtige affiche van Circus de Wereld. Hun boodschap? Vous êtes chocolat.
Liefs
Niels
