‘Het heeft nog lang geduurd voordat dit soort taferelen naar buiten zijn gekomen, want zulk geweld komt voor mij niet onverwacht’, merkt Ugur Üngör, hoogleraar Holocaust- en genocidestudies in de NRC van maandag 4 april op. De burgerdoden in Boetsja zijn volgens Üngör mogelijk het gevolg kunnen van frustraties onder de Russische militairen. Het uitblijven van de snelle overwinning, de erbarmelijke omstandigheden, het verzamelen van de stoffelijke overschotten van je kameraden leidden tot wat hij noemt een perverse vorm van teambuilding. 

Wie gelooft dat er oorlogen zijn die keurig volgens de regels verlopen, is naïef. Soldaten die omgeven worden door onzekerheid, angst, chaos, pijn, verdriet, ontreddering en frustratie, willen vooral overleven. Dat zij nog interesse hebben in de luxe van de ethiek die veilig vanuit huiskamers wordt gepreekt, is een illusie. Dat er ook beelden zijn van Oekraïense soldaten, die krijgsgevangen mishandelen en executeren is ook niet onverwacht.   

Wij hopen op een schone strijd, op menselijkheid en beschaving. Soldaten niet. Die doen onze luxe af met de woorden uit John Lyly’s Euphues (1580): ‘All is fair in love and war.’

Niels ®elen