‘Vliegtuigen zijn, als je erin zit, net magnetrons.’ Cristel bladert in een boekje over Valencia terwijl ik eindelijk Remarque’s van het westelijk front geen nieuws lees. Wat ze precies bedoelt weet ik niet en dus kijk ik om me heen. Zelf zie ik een terracotta leger in een tunnel. Soldaten in de loopgraven. Maar door de opmerking van mijn vriendin vrees ik de smakeloze, weeïg ruikende prak die we komende tweeënhalf uur worden meer dan een aanval.

Als de deur van de magnetron openslaat, verlaten de soldaten opgelaten hun loopgraven. Voorwaarts gedrukt door de dringende menigte achter ze. Behendig trekken ze de bajonetten uit hun reiskoffers en slepen ze achter zich aan. Achter de linies van de douane spat de invasiemacht uit elkaar, verliest ze de samenhang en verdwijnt met taxi’s in de kraters van het duister.

De volgende morgen slenteren we door de straten van Valencia. Soldaten met verlof, op zoek naar een bakker en een fatsoenlijke kop koffie. Het mannelijke deel van de bevolking gebruikt een krant om hun kapsels droog naar kantoor te krijgen. Dames dragen een kapje, paraplu of wachten onder balkons tot de regen voorbij is.

De stad laat zich niet storen door het slechte weer. Graffitis vertellen op kleurrijke wijze het ware verhaal van deze stad. In mijn achterhoofd klinkt het oordeel van mijn overleden oma. Monotoon als een magnetronmaaltijd, mompelt ze over gekken, dwazen, deuren en glazen. Ze dicteert de evolutie van het fatsoen: Kunst maak je in ateliers om het daarna gevangen te houden in musea.

Valencia is net als New York een openluchtmuseum. Ze toont me de traagheid van evolutie, het is Lascaux twee punt nul. Een plek waar je ondanks technologische ontwikkeling ziet dat de moderne homo sapiens niet veel meer doet dan grotten verruilen voor torenhoog beton.

Niels ®elen