‘Oorlog,’ stelt Von Clausewitz, ‘is een gevaarlijke zaak, waarin de grootste fout die je kunt maken vriendelijkheid is.’ Een oorlog winnen zonder bloedvergieten is een misvatting en bestempelt hij als naïef. Wie vrede wil winnen, moet in de oorlog laten zien tot hoever hij bereid is te gaan. Diplomatie, vriendelijkheid, was waar de internationale politiek voor het begin van de oorlog met Oekraïne aan vasthield. Ik ben geen voorstander van oorlog, maar geloofde niet in redelijkheid van Poetin en suggereerde dat er maar twee opties waren. Wegkijken of de Russische colonnes voor Kiev plat bombarderen. 

Op het nieuws zag ik deze week de beelden van de vermoedelijke daders van de aanslag op de concertzaal in Moskou. Wat de gevolgen voor het imago van Rusland zijn toen ze, volledig in elkaar geslagen voor de rechter verschenen, interesseerde Poetin niet. Ik sluit ook niet uit dat de geheime diensten vooraf op hoogte waren. Dat hij het heeft laten gebeuren om ons, net als met Navalny en Prigozjin, te laten zien hoe het met zijn tegenstanders afloopt. We kijken niet naar een rechtszaak, maar naar een waarschuwing. “Dit is wat jullie te wachten staat.”

Niels ®elen