Het was volle bak, bij de debatten die plaatsvonden vanwege de val van Afghanistan. Er was geen partij die zich niet liet zien, maar vooral die zich niet liet horen in dit debat. Hoe had dit kunnen gebeuren? Hoe kan het zijn dat Defensie haar administratie niet op orde had? Dat de twee Nederlandse Hercules-vliegtuigen zich op het moment dat ze het hardst nodig waren amper van de grond wisten te komen?
Net als de Taliban rook de oppositie bloed en vochten ze voor hun eigen plek in de schijnwerpers van de collectieve verontwaardiging. Als opgejaagd wild drijven ze ministers in het nauw. Een drama als dit zou hen namelijk nooit overkomen zijn. Een prachtig stukje morele hoogmoed uit partijpolitiek belang.
Waar de krijgsmacht betoogt dat ze structureel vier miljard per jaar tekortkomt, ziet de SP dat anders. De mislukking van Afghanistan is, zo betoogden ze op Radio 1, voor hen een reden om twee miljard te bezuinigen. Geld dat in sociale zekerheid, de zorg en het onderwijs geïnvesteerd kan worden, omdat die begrotingen (respectievelijk 95, 93 en 45 miljard euro) ook tekortkomen. Op diezelfde flank liet GroenLinks weten dat ook zij graag op Defensie bezuinigen. De luchtmacht en de marine mochten blijven, maar in materieel voor de landmacht lijken ze nog weinig heil te zien.
Wat er in de wereld aan de hand is, welke dreigingen klimaatverandering en vluchtelingenstromen met zich mee gaan brengen, dat de landen om ons heen om die redenen stuk voor stuk in hun Defensie aan het investeren zijn, ontgaat ze volledig. Ze zijn zich er ook niet van bewust dat een tekort aan geld voor onderhoud de Hercules op het moment suprême aan de grond hield. Net zomin als ze de economische gevolgen voor Nederland als handelsland overzien als wij niet naar de NAVO-norm toegroeien.
Al te lang verkeren wij in de luxepositie van vrede en veiligheid. De opkomst bij het debat over de defensiebegroting onlangs, een schamele vijf, misschien zes Kamerleden, was veel-, zo niet alleszeggend. Ook in de pers bleek het niet veel meer dan een voetnoot, simpelweg omdat er niets te halen valt, het eigenbelang voor veel partijen en de media ontbreekt. Dat is precies het contrast met Defensie. Militairen onderscheiden zich omdat ze het belang van ons allemaal verdedigen. Ook, en vaak vooral, dat van de mensen die ze liever kwijt dan rijk zijn.
Niels ®elen
Deze column verscheen eerder in de Militaire Courant van december 2021