Lieve Joyce,

In het Oekraïense stadje Borodjanka zijn drie muurschilderingen opgedoken. De meest opvallende is die van een klein jongetje. Een ventje in een judo pak die een volwassen man, ik vermoed Poetin, vloert. Een handtekening staat er niet onder, maar een enkele blik op de nog overeind staande muren in de stad zegt alles. ‘Banksy was here.’

Glimlachend dacht ik, toen ik het hoorde, aan jou. Ik voelde hoe je boosheid (‘Een kunstwerk is een wezen. Het is uit een mens geboren. Val kunst aan en je besmeurt de menselijkheid.’) over de aanvallen op Van Gogh, Vermeer en Haring wegebde. 

Net als jij, houd ik van kunst Joyce. Maar de geschiedenis en mijn eigen ervaringen, maken me soms wat cynisch over de mensheid. Dan zie ik kunst als het sieraad waarmee we ons imago op deze wereld proberen op te poetsen. Voor Picasso is zijn Guernica dan geen schild dat nieuwe oorlogen moet voorkomen. Het is een spiegel die onze donkerste kant laat zien, een protest tegen de menselijkheid. Kunst is ambigue, polyamoureus een exhibitionist, maar (kunstenaars weten dat) niet voor eeuwig. Banksy bewees dat met zijn “Meisje met Ballon” dat zichzelf na haar veiling vernietigde. 

Vroeger leefde ik in de veronderstelling dat er zonder vrijheid van meningsuiting, geen kunst kon zijn. Het is een misvatting. Juist waar de vrijheid in gevaar is, zag ik dat kunst echt is. Daar wordt ze niet verzonnen, maar is het een uitbarsting van verlangen, hoop en wanhoop. De muurschilderingen in Borodjanka, voor Rusland entarte kunst die vernietigd moet worden, zijn hier een voorbeeld van. 

Het offensief van klimaatactivisten tegen de kunst is, net als Poetins invasie van de Oekraïne, een misrekening. Een aanval op de verkeerde vijand met desastreuze gevolgen.

Liefs Niels

Niels ®elen