Lieve Arnon,

‘Overal worden successen geboekt door Volksmenners met een minachting voor de feiten’, schrijft Tommy Wieringa vanmorgen in het AD. Als voorbeelden van volksmenners noemt hij populisten als Trump, Duterte en onze eigen – waar een klein landje groot in kan zijn – Geert Wilders. 

Bij de recente verkiezing van Duterte als president van de Filipijnen meende ik een wereldwijde trend te ontdekken waarin narcistische demagogen aan populariteit winnen en het heft in handen nemen. Duterte is een democratisch verkozen dictator, zoals Erdogan en ook Poetin dat in mijn ogen zijn. Een man die de problemen in het land op gaat lossen met keiharde repressie. Elk protest hiertegen zal, ongeacht de waarheid, worden uitgebannen evenals de opstandelingen zullen belanden in gevangenissen en kampen ver weg van de buitenwereld, voor zover ze niet gewoon verdwijnen.

De dictatuur lijkt als staatsvorm bezig te zijn aan een glorieuze comeback, Arnon, maar gelukkig biedt er in ons kleine landje nog iemand dapper verzet: mevrouw Umar. Ebru daagde de Turkse Nederlanders vanuit haar vakantiehuis in Turkije uit en werd gearresteerd. Veertig jaar zalvende politiek had niets opgeleverd, verraden was ze.

Ebru Umar speelde haar verontwaardiging slecht, vond ik. Het voelde alsof Anne Frank vanuit het achterhuis de Duitsers op straat uitdaagde om dan vervolgens verbaasd reageren op een inval. Het is geen charmante hyperbool, Arnon, ik weet het. Maar schrijvers als Ebru gebruiken de hyperbool niet meer als stijlvorm. Voor Ebru is het een manier om aandacht en dus lezers te trekken. 

Haar arrestatie was ook niet veel meer of minder dan een handige, en voor de internationale betrekkingen gevaarlijke, publiciteitsstunt. Ze bombardeerde zichzelf handig tot trending topic. Schreeuwde om de hulp van de regering, waar ze in De Telegraaf nog wat forse kritiek op uitte, en schoof aan bij Jeroen Pauw waar ze Koenders ineens prees. 

Onder het masker van haar verontwaardiging zag ik dat ze tevreden toekeek hoe haar marktwaarde gestaag steeg en dus is ze in dat opzicht een voorbeeld van succesvolle integratie. Ik moest denken aan onze avond bij Bussia in Amsterdam. ‘Alles in het leven is economie, een kwestie van vraag en aanbod’, was de stelling waar we het over hadden. Oorlog was in dat licht bezien alleen al een noodzaak om de burger te overtuigen van de schaarste aan democratie en dus van het belang van een regering, constateerden we.

Ook economie is blijkbaar maar een geloof. Het gaat, zoals ook Wieringa stelt, niet om de feiten, Arnon. Het enige dat telt is of we geloven dat het waar is. Ik wil er niet aan toegeven. Al is het maar om wat jij in De joodse messias schreef: ‘Het laatste wat sterft is hoop.’ Ik heb overigens ook nooit geloofd, maar nu is mijn ongeloof van een andere orde. Ik geloof niet dat we de trend van populisten als Trump, Wilders, Duterte, maar ook die van journalisten als Umar nog keren.

Liefs Niels

Niels ®elen