Zeist 25-08-2024

 Beste Tom,

‘Ik ben in 1937 geboren en heb de oorlog nog echt meegemaakt’, net buiten het Walkartpark loop ik een buurman tegen het lijf. In de lokale krant heeft hij gelezen over mijn fietstocht. Zijn vader was joods, maar omdat zijn moeder christelijk was, werden hij en zijn broer niet opgepakt. 

‘Toen mijn vader naar Westerbork afgevoerd werd, is mijn moeder daar persoonlijk naartoe gegaan om hem op te halen.’ 

Hoe ze hem uit het kamp heeft weten te krijgen, wordt me niet helemaal duidelijk. Maar het lijkt erop dat een bekering zijn vonnis veranderde van een enkele reis naar het oosten tot de arbeidseinsatz. In de oorlog stonden ze er in Amsterdam eigenlijk alleen voor. Mijn buurman vertelt hoe de stad tegen het einde van de oorlog veranderde in een grote chaos. 

‘Alles werd steeds schaarser en we leefden meer en meer in het motto “ieder voor zich en God voor ons allen.” Omdat mijn moeder overdag aan het werk was, moest ik met mijn amper acht jaar oud het brood halen. Dan nam ik van thuis de bonnen mee en een lat waar aan het uiteinde een paar spijkers doorheen staken. Zonder dat ding ging ik niet op pad. Als er dan iemand mijn brood jatte, wachtte ik tot hij zich omdraaide om weg te rennen en sloeg ik hem met die spijkers in zijn rug. Je deed het. Het is ook niet iets waar ik trots op ben, maar wat moest ik anders?’

Groet

Niels

Niels ®elen