Othello – Nationaal Theater

‘We zijn nu net allemaal Roy Orbinson’s.’ Verbaasd kijkt Ties me aan. Te jong om te weten wie Orbinson was, legt hij ook de link niet in met het onderuitgezakte bioscooppubliek met hun zwarte 3D brillen op.

‘Ik hou wel van superheldenfilms,’ zegt hij, ‘en deze is heel anders.’

‘Waarom dan?’ Vraag ik naar wat ik al weet.

‘Hij is geregisseerd door donkere mensen, gespeeld door donkere mensen en hij stelt Afrika als de geboorteplaats van al het leven centraal.’

‘In Amerika zamelen ze geld in,’ vul ik aan, ‘zodat alle zwarte kinderen deze film kunnen zien.’ Langzaam gaan de lichten uit in de stilte tussen twee reclames door, roept iemand iets in een Afrikaanse taal. Je voelt de spanning in de zaal die broeierig terug lacht. Even denk ik aan Am westen nichts neues. Een filmvoorstelling die in opdracht van Hitler door zijn partijgenoten werd. Het publiek werd opgehitst zodat er rellen uitbraken. Rellen die een excuus werden om de film te kunnen verbieden. De Afrikaanse zin is anders en heeft juist iets vrolijks.

Black Panther is een revolutie begreep ik onlangs van Stephanie Afrifa. Het zet alle bestaande rolpatronen, ook die van emancipatie, op zijn kop. Ik ken Stephanie niet goed. Slechts een middagje bracht ik met haar door in de gymzaal van een basisschool in Amsterdam. Een middag geregisseerd door Sunny Bergman onder de titel wit is ook een kleur. Vriendelijk glimlachend zat ze een paar stoelen verderop. Afwisselen werd mijn aandacht getrokken door een paar typische meisjes sokken en een prachtige bos haar.

Op radio 1 vertelt ze nu hoe belangrijk deze film voor zwarte mensen is. ‘Ook donkere kinderen weten nu dat ze een superheld kunnen zijn. Dat ze de kracht hebben om boven de menigte uit te steken en te zijn wie ze willen zijn.’

‘Deze revolutie is al veel eerder ingezet.’ Antwoord ik in de auto tegen mijn radio. ‘Subtieler misschien Stephanie, maar in Bruce Almighty speelt de weergaloze Morgan Freeman de rol van God. Ik geloof niet in God, maar de keuze voor een zwarte man als God! Dat is een statement waarmee Shadyac zonder het te zeggen alle thema’s van deze film vangt.’

Twee uur en vijftien minuten kijk ik naar een film waarvoor het idee in 1992 al werd gelanceerd. Een film waar het thema racisme me niet bezig gehouden zou hebben als niemand het me verteld had. Hoe anders ligt dat bij Othello, de moor van Venetië? Gedurfd draait Shakespeare in 1603 na Christus de rollen al om. Het is de blanke man, Lago, die de donkere kant van onze ziel vertegenwoordigt en de zwarte Othello de goede. Othello die, in de nieuwe regie van Bukvic, spraakmakender is dan Black Panther, maar waar ik helaas geen kaarten meer voor kan krijgen.

Niels ®elen