Na in diverse oorlogen gevochten te hebben vertrekt de Franse generaal Aussaresses naar de Verenigde Staten. Eerst als militair attaché, maar later dient hij ook op Fort Bragg, waar hij samenwerkt met een Special Forces-eenheid die gespecialiseerd is in onconventionele oorlogsvoering. Op basis van een boek van de Franse kolonel Trinquier geeft hij les in antiguerrilla, ondervraging en marteling. Een boek dat gedurende de Vietnamoorlog voor CIA-agent Robert Komer een bron van inspiratie vormde.
Zelf leerde ik Aussaresses kennen door Geert Mak’s tv-serie ‘In Europa’. In een indrukwekkende aflevering zie ik de dan ruim 90-jarige oud-generaal met een ooglap voor zijn verhaal doen. Hij vertelt over zijn opdracht om met alle middelen een einde te maken aan de opstand in Algerije.
‘Is dit een bevel?’, vroeg hij nog aan zijn superieur.
‘Ja, je hebt twee opdrachten,’ luidde het antwoord, ‘de eerste is om een einde te maken aan de misstanden, de tweede is dat je het doet met alle noodzakelijke middelen.’
Zijn gedachte over de opdracht was simpel: als mijn commandant dat van me vraagt, dan zal hij er wel het vertrouwen in hebben dat ik degene ben die hier het meest geschikt voor is.
Interessant wordt de aflevering als de voormalige Franse journalist Henri Alleg opmerkt dat de foto’s uit de Iraakse Abu Ghraib sterke gelijkenis vertonen met zijn eigen ervaringen in de geheime Algerijnse gevangenissen.
‘Bent u er trots op dat de Amerikanen uw methodes hebben gebruikt in Irak?’, vraagt de interviewer aan Aussaresses. Meewarig schudt de generaal zijn hoofd, even heb ik hoop op berouw.
‘Of ik er trots op ben?’
‘Ja.’
‘Ja’, antwoordt hij zuchtend. Zijn standpunt uit 2000, toen hij een interview gaf aan Le Monde is ongewijzigd. Het kostte hem destijds zijn rang, uniform en onderscheidingen waaronder het Légion d’honneur.
Toen afgelopen week het rapport naar buiten kwam over de martelingen van de CIA, las ik in de krant dat de daders en de bedenkers gestraft moeten worden. Niet de opdrachtgevers, de keurige politici die hun walging uitspreken over dergelijk gedrag. De daders vinden is zo moeilijk nog niet, maar de bedenkers… De bedenkers, vleesgeworden duivels.
Theoretisch zouden we dan bij de vorig jaar overleden Aussaresses uitkomen, maar ik betwijfel of hij echt de bedenker is. Al in de 15e eeuw, tijdens de inquisitie worden gevangenen zonder aanklacht of rechten vastgehouden en gemarteld. Opgehangen aan hun ledematen, op folterbanken gelegd of onderworpen aan de Toca, tegenwoordig beter bekend als waterboarding.
Dat martelen niets oplevert werd al in juli 1584 bewezen. Balthasar Gerards legde op eigen verzoek een verklaring af, na de verklaring werd hij (om een Frans complot uit te sluiten) meerdere malen zonder enig resultaat gemarteld. Uiteindelijk werd hij veroordeeld. Zijn rechterhand werd verbrand en afgeschroeid, zijn armen en benen dichtgeschroeid op de plaatsen waar het vlees het dikste was. Hangend in een strop werd zijn buik opengesneden, waarna de beul het hart bij leven uitrukte en in zijn gezicht smeet.
Natuurlijk beweert de CIA dat door martelen terreuraanslagen worden verijdeld en voorkomen. Het is dat of toegeven dat martelen slechts een psychologisch doel dient: wraak. Als de zogenaamde barbaren niet toegeven, raken de folteraars gefrustreerd en grijpen ze naar steeds extremer en vernederendere middelen. Blind voor de toekomst waarin ze, op zoek naar vergeving, gepijnigd worden door hun eigen gebrek aan beschaving.
